Trang trí chữ phúc, chữ phúc đảo ngược

Những ngày đầu năm người Hoa có phong tục dán thiếp “huy xuân” (câu đối liễn hay hoành phi xuân hay chữ trong hình vuông). Có rất nhiều hình thức thiếp “huy xuân” nhưng thông thường đều là một số câu chúc tốt lành, mục đích là cầu trong trong năm mới có phúc, nhiều vận may đến.

Chữ “Phúc” là một loại “huy xuân” thường gặp nhất. Về mặt chiết tự (giải thích chữ), chữ “Phúc” có nghĩa là cầu cho đủ ăn. Hộp quà tết được dán chữ “Phúc” là phong tục dân gian của người Trung Hoa.

Để thể hiện ước muốn cũng như để sự chúc phúc mang đầy đủ ý nghĩa, người ta thường dán ngược chữ “Phúc”. Điều này mang ý nghĩa: hạnh phúc đã đến. Vì chữ “đảo” trong từ “đảo ngược” đồng âm với chữ “đáo” (đến), “phúc đảo” tức là “phúc đáo”, phúc đến.

Chữ phúc đảo ngược

Vào dịp cuối năm, để chuẩn bị đón năm mới, các gia đình thường đem chữ “Phúc” dán ngược trên cánh cửa. Họ cho rằng như vậy chính là “phúc đáo môn tiền” (phúc tới trước cửa).

Chữ “Phúc” còn được cách điệu và kết hợp với các hình ảnh tượng trưng cho sự cát tường khác trong hội họa, điêu khắc. Đó là một số bức vẽ tiêu biểu sau:

Biên bức (Con dơi)

Theo quan niệm của người phương Tây, con dơi là con vật dữ, không may mắn. Ngược lại, người Trung Quốc coi con dơi là loại thú may mắn. Họ gọi dơi là “bức thử” (chuột dơi), vì hình dạng của dơi giống con chuột.

Theo tiếng Hán, chữ “bức” trong từ “biên bức” (con dơi) có cách phát âm giống với chữ “phúc”, chính vì thế con dơi được xem là biểu tượng của phúc khí. Hình tượng con dơi cũng thường được vẽ ở tư thế treo ngược, cũng ngụ ý nghĩa là “phúc đáo”.

Ngũ phúc lâm môn

Ngũ phúc lâm môn

Khi một bức tranh Tàu hay đồ gốm Tàu có vẽ 5 con dơi thì ngụ ý là “Ngũ phúc lâm môn”. Vậy 5 điều phúc đó là gì? Theo sách Thượng Thư, ngũ phúc gồm: 1 là sống thọ, 2 là giàu có, 3 là khỏe mạnh, yên ổn, 4 là làm việc có đức, 5 là cuối đời được đón nhận một cái chết an lành.

Bách phúc đồ

Một bức tự họa (tranh chữ) viết 100 chữ phúc khác nhau, tục gọi là “Bách phúc”. Đây là bức tranh rất phổ biến trong dân gian.